امام جواد عليه‌السلام در طول زندگي کوتاه اما پربار خويش، براي صيانت از حقايق قرآن و اسلام و تبيين تعاليم حيات‌بخش اسلام، تلاش کرد و با وجود کمي سن، با هوشمندي، درايت و قاطعيت، به هدايت عمومي پرداخت و با مخالفان نيز آگاهانه مقابله کرد.
دوران امامت
امام نهم شيعيان، امام جواد عليه‌السلام در سال 195ق. در مدينه متولد شد. نام آن بزرگوار، محمد و معروف به جواد و تقي است. رضي و متقي نيز از ديگر القاب او هستند.
امام محمد تقي عليه‌السلام هنگام وفات پدر، 8 ساله بود و پس از شهادت جانگداز امام رضا عليه‌السلام، در سال 203ق. به امامت رسيد.
دوران هفده ساله امامت او با حکومت مأمون و معتصم، خلفاي عباسي، همزمان بود. هنگامي که امام رضا عليه‌السلام به دعوت مأمون از مدينه به توس رفت، امام جواد عليه‌السلام که کودک بود، مانند ديگر افراد خانواده امام رضا عليه‌السلام در مدينه ماند و در سال 202ق. براي ديدار پدر به مرو رفت؛ سپس به مدينه بازگشت.
امام در بغداد
پس از شهادت امام رضا عليه‌السلام مأمون به بغداد رفت. او که از کمالات علمي و معنوي امام جواد آگاه بود، وي را از مدينه به بغداد دعوت کرد؛ اما دولت‌مردان حکومت عباسي و اطرافيان مأمون، از اين اقدام، ناخشنود بودند؛ به ويژه آن که مأمون تصميم داشت دختر خود، ام الفضل را به همسري امام جواد عليه‌السلام در آورد.
مأمون براي اين که آنها را از مقام علمي و فضل آن حضرت آگاه کند، در بغداد، مجلس بحثي ميان او و دانشمندان بزرگ آن روزگار ترتيب داد. در اين مجلس، امام عليه‌السلام به پرسش‌هاي دانشمندان پاسخ گفت و ميزان دانش و هوش وي بر آنان آشکار شد و پس از آن، مأمون دختر خود را به همسري امام عليه‌السلام درآورد.
سفر حج و شهادت
امام جواد عليه‌السلام پس از چندي به سفر حج رفت و از آن جا به مدينه بازگشت و تا پايان خلافت مأمون در آن شهر ساکن بود. پس از مرگ مأمون به دستور معتصم عباسي، در سال 220ق. به همراه همسرش، ام الفضل، به بغداد رفت و به دستور معتصم، مسموم شد و در همان سال وفات يافت.
شخصيت و مقام علمي امام
امام جواد عليه‌السلام را همه مسلمانان، عالمي بزرگ مي¬دانستند. وي انساني بردبار، نيکو سخن، عابد و بسيار باهوش بود. حديث‌هاي بسياري از آن امام، در کتاب‌هاي حديث، مانند عيون اخبار الرضا، تحف العقول، مناقب و بحارالانوار نقل شده است.
در دوره‌اي که فرقههاي مختلف اسلامي و غيراسلامي رشد و نمو يافته بودند و دانشمندان بزرگي در اين دوران زندگي مي¬کردند و علوم و فنون ساير ملت‌ها پيشرفت کرده بود و کتاب‌هاي زيادي به زبان عربي ترجمه و در دسترس قرار گرفته بود، امام جواد عليه‌السلام با وجود کمي سن، وارد بحث‌هاي علمي شد و با سرمايه خدايي، احکام اسلامي را مانند پدران و اجداد بزرگوارش گسترش داد و به تعليم و ارشاد عمومي پرداخت.
ترويج آيات قرآن
امام جواد عليه‌السلام اعتقاد داشت که آيات الهي بايد در جامعه فراگير شوند و تمام مسلمانان در گفتار، رفتار و استدلال روزمره خود، از قرآن و معارف بلند آن بهره گيرند و به همين جهت خودش سعي مي‌کرد در گفت‌وگوها و معاشرت و برخورد با مردم، از آيات قرآن استفاده کند.
قاسم بن عبدالرحمن به مذهب زيديه گرايش داشت؛ اما با شنيدن آياتي از قرآن که امام جواد عليه‌السلام برايش قرائت کرد، با حقيقت آشنا شده و به امامت امام جواد عليه‌السلام و ساير ائمه عليهم‌السلام اعتقاد پيدا کرد.
امام جواد عليه‌السلام از تفسيرهاي نابه‌جا و غير عقلاني آيات قرآن جلوگيري مي‌کرد و دانشمندان را به فهم صحيح آيات، راهنمايي مي‌کرد.
بخشش
بخشش در راه خدا، يکي از ويژگي‌هاي بارز اهل بيت عليهم‌السلام است و آنان براي جلب رضايت پروردگار، کمک‌هاي فراواني به نيازمندان ميکردند. نهمين پيشواي مسلمين، امام جواد عليه‌السلام نيز مانند اجداد بزرگوار خود به مستمندان کمک مي‌کرد.
برنامه عملي امام جواد عليه‌السلام براساس نامهاي بود که از طرف پدر بزرگوارش، امام رضا عليه‌السلام از خراسان براي وي فرستاده شده بود. امام رضا عليه‌السلام در اين نامه به فرزندش چنين نوشت: «من به خاطر حقي که بر تو دارم، از تو ميخواهم که هرگاه تصميم به خارج شدن از منزل داري، از درِ بزرگ داخل و خارج شوي. هنگامي که سوار مرکب خود ميشوي، همراه خود طلا و نقره بردار و هر کس از تو درخواست کمک نمود، به او نيکي کن…».
پرسمان
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.