چرا شهادت حضرت زهرا دو بار اعلام شده است؟

زمان وفات حضرت زهرا(علیها السلام) همانند مکان دفن او از مجهولات تاريخی و نشانه اوج مظلوميت ایشان است.

تاریخ شهادت حضرت زهرا(علیها السلام) در روایات مختلفی متفاوت است، و میان علمای شیعه، دو احتمال معتبر است: هفتاد و پنج روز بعد از رحلت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) یا نود و پنج روز بعد از رحلت ایشان؛ هم‌چنین مکان دفن ایشان از مجهولات تاریخی و نشانه اوج مظلومیت حضرت زهرا(علیها السلام) است.

کمترين مدّت زندگی حضرت پس از رحلت پدر را چهل روز، و بيش ترين مدّت را هشت ماه ثبت کرده اند. قول مشهور بين شيعيان،‌ رواياتی است که تاريخ شهادت حضرت را سوم جمادی الثانی يعنی نود و پنج روز می‌داند؛ از جمله امام صادق(علیه السلام) فرمود: «شهادت حضرت فاطمه(علیها السلام) در روز سه شنبه سوم جمادی الاخر سال يازدهم هجرت واقع شد.» قول ديگر هفتاد و پنج روز است، که برگزاری دو بار مراسم شهادت حضرت براساس اين دو قول است.

با توجه به رحلت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در بیست و هشتم صفر، بنا به روایت هفتاد و پنج روز، در مورخه سیزدهم تا پانزدهم جمادی الأوّل، شهادت حضرت زهرا(علیها السلام) است و این ایام را فاطمیه اوّل می‌ خوانند. اما بنا به روایت نود و پنج روز، شهادت حضرت زهرا‌(علیها السلام) در سوم تا پنجم جمادی الثانی است و این ایام را فاطمیه دوم می‌ خوانند.

بنابراین؛ ایام فاطمیه جمعا 6 روز است، 3 روز در ماه جمادی الاول و 3 روز در ماه جمادی الثانی. فاطمیه اول از 13 تا 15 جمادی الاول است و فاطمیه دوم از سوم تا پنجم جمادی الثانی می باشد.

البته در فرهنگ عامه شیعیان عراق عزاداری فاطمیه به جای دو دهه، در سه دهه برگزار می‌شود، که «دهه اول فاطمیه» ۴۰ روز بعد از درگذشت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می‌باشد، که مورخ هشتم ربیع الثانی است. البته این تقسیم بندی در بعضی هیات های شهرهایی مانند قم و تهران هم وجود دارد.

چند عامل ممکن است، منشأ اين اختلافات باشد؛ از جمله:

1- نقل حوادث تاريخی در آن دوران همانند امروز نبود، که به صورت نوشته و کتاب در آيد و به نسل های بعدی منتقل شود، بلکه انتقال رويدادهای تاريخی به طور عمده شفاهی بود و از خاطر و ذهن افرادی چند به اذهان ديگران منتقل می‌شد. کسی نمی‌تواند ادّعا کند که همه ‌اين ناقلان از اشتباه مصون بودند.

2- از سوی ديگر در آن روزها مسلمانان سرگرم جنگ بودند. در چنين شرايطی کمتر دغدغه داشتند که حوادث تاريخی را به طور دقيق ثبت نمايند.

3- اختلاف و دسته بندی‌های سياسی که پس از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) پديد آمد، موجب شده که کسانی که روی کار آمدند و قدرت را در دست گرفتند، تا آن جا که توان داشتند، تاريخ حادثه‌ها را دستکاری کردند.