یکی از ویژگی های امام سجاد علیه السلام انس شدید ایشان با قرآن بود. حضرت می فرماید: «لو مات من بين المشرق و المغرب لما استوحشت؛ بعد أن يكون القرءان معى. كان عليه السّلام إذا قرأ «ملك يوم الدّين» يكرّرها حتّى كاد أن يموت. «اگر تمام مردم جهان از مشرق تا به مغرب بميرند و من تك و تنها بمانم ابدا وحشتى نمى كنم؛ با وجود آنكه قرآن با من است. و چون آن حضرت آيه مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ را مى خواند، آن قدر تكرار مى نمود تا اينكه نزديك بود جان دهد.»
صدای دلنشین امام سجاد(علیه السلام)
همچنین حضرت صدای زیبا و دلنشینی داشت به گونه ای که هر کس تلاوت قرآن ایشان را می شنید تحت تأثیر قرار می گرفت.
كلينى از حضرت أبى الحسن موسى بن جعفر عليهما السّلام آورده است كه: چون نوفلى در محضرش سخن از صوت به ميان آورد، فرمودند: «حضرت امام زين العابدين عليه السّلام در وقتى كه مشغول خواندن قرآن مى شدند، از زيبائى و حسن صداى او چه بسا عابرى كه از آنجا مى گذشت مدهوش مى شد. اگر امام مقدار كمى از آن حسن و نيكوئى صوت خود را ظاهر نمايد، از شدّت دلربائى و دلبرى، مردم طاقت شنيدن ندارند. گفتم: مگر رسول خدا با مردم نماز نمى گذاشت، و صداى خود را به خواندن قرآن بلند نمى كرد؟! حضرت گفتند: رسول خدا صلّى الله عليه و آله و سلّم به قدر طاقت و قدرت مردم پشت سر خود، بر آنها تحميل مىكرد.»
ویژگی های قرآن در دعاى ختم قرآن امام سجاد علیه السلام
اگر خواسته باشیم به علاقه و انس شدید امام سجاد علیه السلام به قرآن پی ببریم باید تدبری در دعای ختم قرآن امام (علیه السلام) داشته باشیم. در این دعا امام زین العابدین علیه السلام به هنگام ختم قرآن برخی از ویژگی های آن را بیان می کند. که خلاصه ای از دعا به شرح ذیل می باشد:
پروردگارا در ختم قرآنی که آن را نور و روشنایی فرستادی کمکم کردی و قرآن را بر هر کتابی که نازل فرمودی نگاهبان و بر هر سخنی که نقل کرده ای فضیلت داده ای و آن را جدا کننده حلال از حرامت قرار داده ای همان قرآنی که بیان کننده راه های احکامت می باشد همان کتابی که برای بندگانت به طور مبسوط شرح داده ای و همان وحی ای که آن را بر پیامبرت حضرت محمّد که صلوات تو بر او و آلش باد نازل فرموده ای…
الها پیروی از قرآن را نوری برای رهایی از تاریکی های گمراهی و نادانی، و شفایی برای آنکه از صمیم دل و از روی درک صحیح به تلاوت آیاتش گوش می دهد قرار دادی و آن را ترازوی عدلی گردانیدی که هیچگاه زبانه اش از حقیقت برنمی گردد و نور هدایتی که برای گواهانش هیچ وقت از اقامه دلیل خاموش نمی شود و پرچم نجاتی که هرکس قصد پیروی از آن نماید گمراه نمی گردد و هرکس که به ریسمان عصمت آن چنگ بزند گرفتار هلاکت نخواهد شد…
بارالها چون ما را بر تلاوت آن کمک نمودی و سختی و لکنت زبان ما را با زیبایی عباراتش آسان نمودی پس ما را از جمله کسانی قرار ده که به طور شایسته حقوقش را رعایت کرده اند. و در برابر آیات محکمه آن از روی اعتقاد گردن نهاده و نسبت به آیات متشابه و غیرمحکم به دلیل های روشن آن پناه می برند…
الها همان طور که به توسط قرآن برای حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلّم نشانه ای برای دلالت بر خودت برپا داشتی و به وسیله آل محمد صلی الله علیه و آله و سلّم راه های جلب رضایتت را آشکار ساختی پس بر محمد و آل او درود فرست و قرآن را برای ما وسیله رسیدن به شریف ترین منزل های کرامت و بزرگواری و نردبانی جهت ترقی به جایگاه سلامت قرار ده و سببی که به توسط آن در عرصه قیامت نجات یافته و وسیله ای که به خاطر آن همراه با نعمت ها در بهشت جاودانه باشیم…
الها بر محمد و آل او درود فرست و توسط قرآن ظاهرمان را در آراستگی پابرجا فرما و به قرآن اندیشه های بد را از باطن سالم ما بازدار و آلودگی قلب هایمان و وابستگی به گناهانمان را شستشو ده و کارهای پراکنده ما را به وسیله آن جمع کن و در آن ایستگاهی که در پیشگاهت قرار می گیریم و بسیار گرم است سیرابمان فرما و به برکت قرآن در روز فزع اکبر و در روز قیامت لباس امان از آتش و غضبت را بر ما بپوشان.
بارى، اين آيات قرآن است كه بر جان حضرت سجّاد نشسته، و ذكر و فكر و توجّه وى را از عالم دنيا و غرور يكسره به عالم توحيد و عرفان و بقاء سوق داده است.
یادداشت : علی کفشگر فرزقی
منبع :
نور ملكوت قرآن؛ محمدحسين حسينى طهرانى، ج3، ص: 266
متن کامل و ترجمه صحیفه مبارکه سجادیه ترجمه کاظم ارفع، دعای 42
