پانزدهم شوال مصادف با سالروز وفات حضرت عبدالعظیم حسنی (علیه السلام)، سفیر سیار ائمه (علیهم السلام) و راوی حدیث ائمه معصومین (علیهم السلام) است. حضرت عبدالعظیم حسنی (علیه السلام)، یکی از شخصیت‌های بزرگ علمی و جهادی است که تاکنون آن‌گونه که شایسته است، شناخته نشده است.
حضرت عبدالعظیم(علیه السلام) میان شیعیان شهرری بسیار ارجمند بود و پاسخگویی به مسایل شرعی و حلّ مشکلات مذهبی آنان را برعهده داشت؛ این تأکید، هم گویای مقام برجسته حضرت عبدالعظیم(علیه السلام)است و هم می‌رساند که وی از طرف حضرت امام هادی(علیه السلام) در آن منطقه، وکالت و نمایندگی داشته است.
در این گزارش به مختصری از زندگینامه، آثار و منزلت ایشان می‌پردازیم:
عبدالعظیم(علیه السلام) فرزند عبدالله بن علی، از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی(علیه السلام) است و نسبش با چهار واسطه به آن حضرت می‌رسد. پدرش “عبدالله” و مادرش “فاطمه” دختر عقبه بن قیس نام داشت. «بنابر نقل کتاب الخصائص العظیمیّه ولادت حضرت عبد العظیم (علیه السلام) در روز پنجشنبه چهارم ربیع الثانی سال ۱۷۳ ق در مدینه واقع شده است» و مدّت ۷۹ سال عمر با برکت او با دوران امامت چهار امام معصوم یعنی امام موسی کاظم(علیه السلام)، امام رضا(علیه السلام)، امام محمّدتقی(علیه السلام) و امام علیّ النّقی(علیه السلام) مقارن بوده و احادیث فراوانی از آنان روایت کرده است.
یار واقعی امام هادی (علیه السلام)
حضرت عبدالعظیم (علیه السلام) در کسب فضایل و معارف و دوستی و اطاعت از اولیا به منزلتی رسیده بودند که در طول عمر خود، هر یک از امام معاصر او از وی راضی بودند و رفتار، عقاید و موضع گیری‌های او را تایید می‌کردند. وقتی برای انجام دادن پاره‌ای وظایف و کسب تکلیف و رهنمود از امام هادی (علیه السلام)، با زحمت فراوان از مدینه به سامرا مسافرت کرد، چون چشم امام هادی (علیه السلام) به حضرت عبدالعظیم (علیه السلام) افتاد فرمود: “ای ابوالقاسم، خوش آمدی به راستی تو از یاران حقیقی ما هستی” به جهت همین منزلت و اطمینان بود که امام هادی (علیه السلام) او را وکیل و نماینده خود در شهرری معرفی می‌کند و به مردم توصیه می‌فرماید که در حلّ مشکلات دینی خود به ایشان مراجعه کنند.
آثار علمی حضرت عبدالعظیم (علیه السلام)
یکی از ابعاد مهمّ در شخصیّت حضرت عبدالعظیم(علیه السلام) مقام و منزلت علمی و دانش و خدمات علمی اوست. وی علاوه بر نقل احادیث از ائمه معاصر خویش کتاب‌هایی نیز تالیف نموده است که این دو اثر از آن جمله است: خطبه‌های امیرالمومنین (علیه السلام): این اثر مشتمل بر چند خطبه مولای متقیان امیرالمومنان علی(علیه السلام) است.
کتاب یوم و لیله: در این اثر درباره وظایف و اعمال مستحب و اخلاقی افراد در هر شبانه روز مطالبی عرضه شده است. با کمال تاسف اصل این اثر همانند بسیاری از آثار ارزشمند اسلامی در طول تاریخ از بین رفته است.
حضرت عبدالعظیم (علیه السلام)علاوه بر تلاش برای آموزش عقاید سالم و مراقبت بر عبادات و اعمال فردی و دفاع از اهل بیت (علیه السلام)، به منظور ارشاد تعلیم و تربیت صحیح دینی مردم آثاری را تألیف کردند که هر یک در نوع خود بسیار مفید و موثر بوده‌اند.
درگذشت حضرت عبدالعظیم(علیه السلام)
زمینه‌های مهاجرت حضرت عبدالعظیم (علیه السلام)از مدینه به ری و سکونت در غربت را باید در اوضاع سیاسی و اجتماعی آن عصر جستجو کرد؛ عبدالعظیم از خشم خلیفه وقت فرار کرده و به ری وارد می‌شود؛ ” به دلیل آن که در آن زمان به دلیل وجود خلفای وقت شیعیان شرایط سختی را برای زندگی داشتند “و در سرداب خانه یکی از شیعیان آن شهر به زندگی پنهانی روی می‌آورد. او روزها روزه می‌گرفت و شب‌ها به نماز می‌ایستاد. گاهی پنهانی از خانه بیرون می‌آمد و قبری را که اکنون روبروی آرامگاهش است زیارت می‌کرد.
پس از مدتی عبدالعظیم بیمار می‌شود و چندی بعد در می‌گذرد. هنگامی که خواستند او را غسل بدهند کاغذی را در پیراهنش می‌یابند که او خود و پدرانش را نام می‌برد: من ابوالقاسم پسر عبدالله پسر علی پسر حسن پسر زید پسر حسن پسر علی بن ابیطالب هستم.
شیخ صدوق می‌نویسد: پس از درگذشت عبدالعظیم حسنی (علیه السلام) مردی بر ابوالحسن علی بن محمد هادی (علیه السلام) درآمد. امام (علیه السلام) از او پرسید کجا بودی؟ گفت: به زیارت حسین (علیه السلام) رفته بودم. فرمود: ” اگر قبر عبدالعظیم را که نزد شماست زیارت می‌کردی، چون کسی بودی که قبر حسین را زیارت کرده است”.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.