توصیه‌های آیت‌الله مظاهری به روزه‌داران

 حضرت آیت‌الله مظاهری در سخنانی به تشریح عظمت ماه پربرکت رمضان پرداخته و توصیه‌هایی را به مسلمانان روزه‌دار به منظور بهره‌برداری از ذخایر دنیوی و اخروی این ماه بیان داشتند.

به نقل از دفتر حضرت آیت‌الله مظاهری، آیت‌الله حسین مظاهری با اشاره به حلول ماه مبارک رمضان اظهار کرد: اول چیزی که باید متذکّر شویم این است که اگر بتوانیم روزه بگیریم که آن روزه برای ما لذت‌بخش باشد، مقام خضوع در روزه باشد، این روزه ارزش زیادی پیدا می‌کند. علاوه بر عاقبت‌به‌خیری که برای خود و دیگران تهیه می‌کند، در عالم برزخ مقام بالایی و در قیامت مقام بالاتری و در بهشت مقام رضوان پیدا می‌کند و بهشت رضوان پیدا می‌کند و این حالت گرچه کم پیدا می‌شود که یک شخصی از روزه لذت ببرد و روزه برای او از هر غذا و استراحتی و از هر چیزی لذت‌بخش‌تر باشد، کم است اما اگر پروردگار عالم بخواهد، عنایت می‌کند: «اِنَّ لِلصَّائِمِ فَرْحَتانِ فَرْحَةٌ عِنْدَ الْافِطار و فَرْحَةٌ عِنْدَ لِقاءِ الْمَلِکِ الْجَبَّار ».

رئیس حوزه علمیه اصفهان در ادامه با اشاره به اینکه موقع افطار یک شادی در عمق جان او پیدا می‌شود ادامه داد: این ماه ماهی است که سحرش بهتر از افطار و افطارش بهتر از سحر است، و روزه برای او یک لذت مافوق لذت‌ها دارد و این حالت مربوط به روزه هم نیست، بلکه راجع به هر عبادتی هست.

وی اذعان کرد: شما گاهی نماز می‌خوانید برای اینکه رفع تکلیف شود و این خوب است، گاهی نماز می‌خوانید و آدم متقی هم هستید و این خوب‌تر است و اما گاهی نماز می‌خوانید و نماز شما یک مکالمه با خدا و یک گفتگو با خداست و رسیده‌اید به مقامی که عمق جان شما درک می‌کند که خدا با شما صحبت می‌کند و شما با خدا صحبت می‌کنید که این مکالمه برای بعضی، معاشقه می‌شود و معلوم است که بالاترین لذت‌ها برای او دل شب و قبل از اذان صبح است و لذا نمی‌خواهد از نماز بیرون رود و تا بشود نماز را طول دهد، طول می‌دهد برای اینکه می‌یابد صحبت کردن با خدا را.

حضرت آیت‌الله مظاهری خاطرنشان کرد: بعضی اوقات انسان می‌رسد به آنجا که خمس می‌دهد و جداً می‌یابد که به خدا پول می‌دهد و این لذت دارد و اما لذت بالاتر اینکه خدا این پول را قبول می‌کند و روی آن آفرین می‌گوید، خرج کردن این پول خیلی لذت دارد و از نظر معنویت بالاترین لذّات این است و نمی‌شود این لذت را با لذات مادیّ مقایسه کرد که ائمه طاهرین و پیغمبر اکرم «صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم» این لذّت را گوشزد کرده‌اند: «لَرَکْعَتَانِ فِی جَوْفِ اللَّیْلِ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا».

مرجع عالی قدر جهان تشیع ادامه داد: پیغمبر اکرم می‌فرماید: دو رکعت نماز شب برای من از دنیا و آنچه در دنیاست، بهتر است. امام صادق «سلام‌الله‌علیه» نیز همین را می‌فرماید، یعنی ارزش دو رکعت نماز شب از دنیا و آنچه در دنیاست، در نزد اهل بیت «سلام‌الله‌علیهم» بالاتر است.

وی افزود: انسان بتواند ولو در مرتبه ضعیفش خوشحال باشد که ماه مبارک رمضان آمده، مخصوصاً با این وضع اقتصادی و روزهای بلند و لاأقل ۱۸ ساعت روزه گرفتن، مشکل است، اما هستند افرادی که به راستی خوشحالند از اینکه ماه مبارک رمضان آمده است و از سحری خوردن لذت می‌برند، ولو سحری خوردنش یک لقمه نان باشد، اما چون سحری است، یک لذت خاصی دارد، افطارش ولو از نظر مادی ارزشی ندارد اما این لقمه با گفتن «اللَّهُمَ لَکَ صُمْتُ وَ عَلَی رِزْقِکَ أَفْطَرْتُ وَ عَلَیْکَ تَوَکَّلْ با ارزش است.».

حضرت آیت‌الله مظاهری گفت: خدا دنیا و آنچه در دنیاست به او داده است، مثل اینکه دنیا و آنچه در دنیاست به او داده با این روزه‌ای که گرفته است، لذا من از همه شما تقاضا دارم کاری کنید که این چند روز این حالت برای شما پیدا شود، البته مشکل است و به افراد خاص می‌دهند و به همه نمی‌دهند، اما شما جداً از خدا بخواهید این حالت برای شما پیدا شود، البته آوردنی نیست که شما بتوانید بیاورید، بلکه خدا باید این‌گونه چیزها را عنایت کند و خدا باید مقام خضوع را به انسان بدهد.

رئیس حوزه علمیه اصفهان با تشریح مقام تسلیم و رضا گفت: تسلیم و رضا گاهی در مقدّرات است و گاهی مقام تسلیم و رضا راجع به عبادات است، اگر نماز برای شما سنگین باشد، بدانید که مبغوض خدا هستید و قرآن می‌فرماید نماز برای بنده‌ها سنگین است مگر اینکه مقام خضوع داشته باشند، همچنین روزه و خمس نیز همین است، اگر این مقام لذت از عبادت و صددرصد تسلیم در مقام اوامر و نواهی خدا برای کسی باشد، باید بگوییم بالاترین چیزها را دارد، به قول پیغمبر اکرم و امام صادق، دو رکعت نمازش، «أَحَبُّ إِلَیَّ مِنَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا» چه رسد به ماه رمضان و اصلاً سختی آن را درک نمی‌کند و هوا و گرما را درک نمی‌کند، بلکه آنچه درک می‌کند و می‌یابد، اینست که تسلیم خداست و از عبادت خدا لذت می‌برد و آن لذت همه صدمات و مشقات را از بین می‌برد و اصلاً درک مشقّت و گرما و سرما و بی خوابی و درک خستگی نمی‌کند، آنچه درک می‌کند مقام معنویت است و مقامی که توانسته آنچه خدا گفته است، عمل کند؛ و در آخر کار به مقام‌های بالایی می‌رسد.

وی با اشاره به اینکه خدا در ماه مبارک رمضان به همه عیدی می‌دهد ادامه داد: این عیدی خداوند گاهی استجابت دعاست و گاهی عاقبت به خیری و گاهی رفع بلاها و رفع گرفتاری‌هاست و گاهی آخرت و آن مقام‌های بالاست و اما گاهی هم عیدی در روز عید فطر، خدا و حکومت خدا بر دل است: «الصَّوْمُ لِی وَ أَنَا اجْزِی بِهِ».

حضرت آیت‌الله مظاهری گفت: اگر به راستی بتوانید این یک ماه رمضان از عبادت لذت ببرید، یعنی روزه برای شما لذت‌بخش باشد و نماز شب و نماز اول وقت و نماز با جماعت و نماز در مسجد و نشستن پای منبر برای شما لذت‌بخش باشد، آنگاه روز عید فطر، عیدی دارید و عیدی خدا و حکومت خدا بر دل است و می‌یابید خدا را، نظیر آدم تشنه‌ای که آب بخورد و سیرابی را می‌یابد و این است که در حد اولیا الله است و شیطان جرات ندارد نزدیک او برود: «إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطانٌ عَلَی الَّذینَ آمَنُوا وَ عَلی رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ؛ إِنَّما سُلْطانُهُ عَلَی الَّذینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَ الَّذینَ هُمْ بِهِ مُشْرِکُونَ».

وی تاکید کرد: اگر شیطان برای بعضی جسور است، تقصیر انسان‌هاست که زیر پرچم او می‌روند و الاّ اگر انسان زیر پرچم خدا رود و جداً خدا را داشته باشد، شیطان حق ندارد و در آیات فراوانی شیطان به خدا تشرّ زده است، در وقتی رانده درگاه خدا شد، هفت هشت مرتبه به خدا تشر زد و یکی از تشرهایش همین بود که گفت بنده‌هایت را گمراه می‌کنم اما «إِلاَّ عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصینَ»، یعنی من به افرادی که تو انتخاب کردی، یعنی افرادی که تو بر دل آن‌ها حکومت داری، دسترسی ندارم و جرئت ندارم نزدیک آن‌ها بروم. شما در ماه مبارک رمضان می‌توانید برسید به آنجا که همین را از خدا عیدی بگیرید که شیطان دسترسی به شما نداشته باشد: «قالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعینَ؛ إِلاَّ عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصینَ».

رئیس حوزه علمیه اصفهان افزود: بنابراین روزه ماه مبارک رمضان به این اعتبار، منقسم می‌شود به سه قسم: یک روزه رفع تکلیف که خوب است و بالاخره همه شما روزه می‌گیرید و اگر العیاذبالله مریض باشید و نتوانید روزه بگیرید، ناراحت می‌شوید، یک روزه هم اینکه شما آدم خوبی هستید و خدا روزه شما را قبول می‌کند و اما یک روزه دیگر هست که خدا روی آن آفرین می‌گوید، آن روزه‌ای است که در وقتی می‌خواهد افطار کند یک شادی خاصی برای او پیدا می‌شود و از روزه‌ای که گرفته لذت می‌برد، در حین روزه تشنه و خسته است و اما همه این‌ها در مقابل آن لذت، پوچ است و اصلاً تشنگی و خستگی را نمی‌یابد بلکه آنچه می‌یابد، لذت بردن از عبادت است، می‌توانید جداً از خدا این را بگیرید و یکی از دعاهایتان موقع افطار همین باشد که خدایا! لذت عبادت را به من بده به طوری که عبادت به رایم سنگین نباشد و قرآن می‌فرماید: «وَ إِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَی الْخَاشِعِینَ.».

مرجع عالی قدر جهان تشیع ادامه داد: عبادت مخصوصاً نماز برای همه سنگین است، مگر اینکه به حالت خضوع رسیده باشد، یعنی رسیده باشد به جایی که خدا یک نعمت به او داده باشد و آن لذت بردن از عبادت و لذت بردن از اجتناب از گناه باشد و ماه مبارک رمضان برای همین است که انسان در این یک ماه اجتناب از گناه ملکه او شود و کم کم به آنجا برسد که اجتناب از گناه بالاترین لذت برای او باشد.

حضرت آیت‌الله مظاهری با تشریح نحوه روزه داری مومنان ادامه داد: نکته دیگر اینکه روزه منقسم می‌شود به سه قسم: یک روزه عام، یعنی عموم مردم روزه می‌گیرند و این روزه عام طبق رساله‌های عملیه است و به این روزه عوام یا عام می‌گویند یعنی عموم مردم اینطور روزه می‌گیرند و شکم آن‌ها روزه است، روزه دیگر مقداری بالاتر از این است و علاوه بر اینکه شکم روزه است، آن مفطراتی که در رساله گفته شده و اجتناب شده، اعضا و جوارح هم روزه هستند. یعنی چشم و گوش روزه است و زبان روزه است. دروغ و غیبت و تهمت و شایعه پراکنی ندارد و ترانه نمی‌شنود و بالاخره گوش او مثل شکم او روزه است، زبان او هم مثل شکم او روزه است که به این روزه خواص می‌گویند. معنای روزه خواص اینست که اگر فقط شکم روزه باشد، روزه صحیح است و تارک الصوم نیستیم و اما خدا این روزه را قبول نمی‌کند، از همین جهت روایات فراوانی داریم که اگر کسی در ماه رمضان دروغ بگوید، روزه‌اش باطل است، معنایش این نیست که چیزی خورده، بلکه روزه درست است و کفاره هم ندارد، اما خدا قبول نمی‌کند و خدا این روزه را دوست ندارد: «… إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ.».

آیت الله مظاهری افزود: خدا روزه‌ای را دوست دارد که انسان متقی باشد و معنای متقی یعنی همین که تمام اعضا و جوارح او همیشه روزه باشند و لذا تقاضا دارم همینطور که مواظب هستید که کم و زیاد نشود و تمام گفته‌های رساله عمل شود، تقاضا دارم تمام گفته‌های علمای اخلاق هم عمل شود، چشم و گوش و زبان شما روزه باشد.

رئیس حوزه علمیه اصفهان خاطرنشان کرد: قسم دیگری هم هست و مثل همین لذت در عبادت است و به همه نمی‌دهند و اما شما می‌توانید از خدا بگیرید و آن اینکه دل هم روزه باشد، افکار بیهوده در دل نیاید، ولو اینکه افکار بیهوده و گناه هم نباشد، و انسان بتواند در ماه مبارک رمضان فکری جز خدا نداشته باشد و ذکری جز خدا نداشته باشد و یادی جز خدا نداشته باشد، آنگاه هم روزه عوام یعنی روزه فقهی و مرجع تقلید را گرفته و هم روزه علمای علم اخلاق را گرفته یعنی روزه متقین را و هم روزه عرفانی گرفته است و این مهم است.

مرجع عالی قدر جهان تشیع در ادامه با ذکر روایتی از امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» می‌فرماید: حضرت علی(ع) در روایتی می‌فرمایند: خدایا! من عبادت نمی‌کنم برای اینکه بهشت روم و به جهنم نروم، بلکه به مقام عبودیت و لذت از عبادت برسم: «وَجَدْتُکَ أَهْلًا لِلْعِبَادَةِ فَعَبَدْتُک»، حضرت امام «رضوان‌الله‌تعالی‌علیه» می‌فرمودند که بالاتر از این‌ها هم برای امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» هست که اینجا نفرموده است و آن اینست که انسان برسد به جایی که خدا روزه او را قبول کند و روی آن یک آفرین هم بگوید، انسان برسد به آنجا که آخر ماه رمضان عیدی بگیرد خدا را از خدا. می‌رسد به آنجا که روزه او روزه اخص‌الخواص است یعنی هم شکم او و هم اعضا و جوارح او و هم دل او روزه است. اگر بخواهید می‌شود و اما معلوم است که مشکل است و ما هم به این دنیا آمدیم که مشکل‌ها را تحمل کنیم برای اینکه به مقام لقا و فنا برسیم.