محرومین از شفاعت

 در قرآن مجید در باب شفاعت، آیات مبارکه ای هم نازل گردیده که بر محرومیت کفّار و مشرکین از نعمت شفاعت دلالت دارند. در هیچ کدام از این آیات، آیه ای وجود ندارد که اعلام کند شفاعت شرک است بلکه به نفی شفاعت معبودهای باطل تصریح دارند.

کفّار و مشرکین محروم از نعمت شفاعت

در قرآن مجید در باب شفاعت، آیات مبارکه ای هم نازل گردیده که بر محرومیت کفّار و مشرکین از نعمت شفاعت دلالت دارند. در هیچ کدام از این آیات، آیه ای وجود ندارد که اعلام کند شفاعت شرک است بلکه به نفی شفاعت معبودهای باطل تصریح دارند. با بررسی این آیاتی قرآنی پیرامون مفهوم فوق آشکار می گردد که مطلق شفاعت جایی نفی نشده است بلکه بر عکس، آیات بر نفی شفاعت کفّار و مشرکین دلالت دارد.

در این زمینه، چند تا از آیات ربّانی را ملاحظه کنید:
1-وَ اتَّقُوا یَوْماً لاَ تَجْزِی نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَیْئاً وَ لاَ یُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَ لاَ تَنْفَعُهَا شَفَاعَةٌ وَ لاَ هُمْ یُنْصَرُونَ‌ {2/ 123}
و بترسید از روزی که هیچ کس اندکی به کار دیگری نیاید و به حال او سودی نبخشد و از هیچ کس فدایی پذیرفته نشود و شفاعت کسی او را سودمند نبود و آنان را یاور نباشد.
2- لاَ یُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَ لاَ یُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَ لاَ هُمْ یُنْصَرُونَ‌{2/ 48}
و [ در آن روز] شفاعت هیچ کس پذیرفته نشود، و فدا و عوض از کسی قبول نکنند، و هیچ یاری کننده و فریاد رسی نخواهند داشت.
3- فَمَا تَنْفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِینَ‌ {74 /48} پس شفاعت شفیعان درحق آنان هیچ سودی نبخشد.
4- فَهَلْ لَنَا مِنْ شُفَعَاءَ فَیَشْفَعُوا لَنَا …
{7/ 53} آیا کسی بر شفاعت ما بر خواهد خاست…
5- فَمَا لَنَا مِنْ شَافِعِینَ‌ {26/ 100}
پس ( در این روز سخت) نه شفیعی داریم…
6- لَیْسَ لَهُمْ مِنْ دُونِهِ وَلِیٌّ وَ لاَ شَفِیعٌ ….{6/ 51} جز خدا آنها را یاور و شفیعی نیست…
7- مَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ حَمِیمٍ وَ لاَ شَفِیعٍ یُطَاعُ‌ {40/ 18} و ستمکاران را هیچ یار دلسوز و یاوری که شفاعتش پذیرفته شود نخواهد بود.
8- وَ لَمْ یَکُنْ لَهُمْ مِنْ شُرَکَائِهِمْ شُفَعَاءُ ….{30/ 13} و هیچ شفیع و مددکاری بر خود از آنان که شریک حق گرفتند، نمی یابند…
9- وَ لاَ یَمْلِکُ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الشَّفَاعَةَ إِلاَّ مَنْ شَهِدَ بِالْحَقِّ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ‌ {43/ 86} و غیر خدای یکتا، آنان را که به خدایی خوانند قادر بر شفاعت کسی نیستند؛ مگر ( عزیر و عیسی و فرشتگان) کسانی که با علم الیقین بر توحید حق گواهی دهند ( و شفاعت اهل حق کنند).
10- أَهْلَکْنَاهُمْ فَلاَ نَاصِرَ لَهُمْ‌ {47/ 13} ما اهلش [ اهل آن قریه] را هلاک کردیم و بر نجات خود هیچ یاوری نداشتند.
11- فَمَا لَهُ مِنْ قُوَّةٍ وَ لاَ نَاصِرٍ {86/ 10} و ( آن روز) قوتی در خویش و یاوری بر نجات خود نیاید.
12- فَأُعَذِّبُهُمْ عَذَاباً شَدِیداً فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ مَا لَهُمْ مِنْ نَاصِرِینَ‌ {3/ 56}
( پس آن گروهی را که کافر شدند) به عذابی سخت در دنیا و آخرت معذّب گردانم. و ( برای نجاتشان) هیچ کس به آنها مدد و یاری نخواهد کرد.
13- أُولئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ وَ مَا لَهُمْ مِنْ نَاصِرِینَ{3/ 91} آنها را عذاب دردناک مهیا باشد و یارانی نخواهند داشت.
14- فَإِنَّ اللَّهَ لاَ یَهْدِی مَنْ یُضِلُّ وَ مَا لَهُمْ مِنْ نَاصِرِینَ‌ {16/ 37} و لیکن ( بدان که) خدا آنان را که ( پس از اتمام حجّت) گمراه کرد، دیگر هدایت نکند و آنها را یاوری نخواهد بود.
15- وَ مَأْوَاکُمُ النَّارُ وَ مَا لَکُمْ مِنْ نَاصِرِینَ‌ {29/ 25} و جایگاه ابدی شما [مشرکین] آتش دوزخ است و هیچ یاوری ندارید.
16- وَ مَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنْصَارٍ{ 5/ 72} و ستمکاران را هیچ کس یاری نخواهد کرد.
17- وَ مَا لَهُمْ فِی الْأَرْضِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لاَ نَصِیرٍ {9/ 74} و در روی زمین یک نفر دوستدار و یاوری برای آنها [ منافقان] نخواهد بود.
18- وَ مَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ نَصِیرٍ {22/ 71} و هرگز ستمکاران را یار و یاوری نخواهد بود.
19- وَ لَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِیراً {4/ 145} و برای آنان [ منافقین] هرگز یاری نخواهی یافت.
20- وَ لاَ یَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِیّاً وَ لاَ نَصِیراً {33/ 17} و هرگز خلق جز خدا یار و یاوری نخواهند یافت.

نویسنده: دکتر محمد طاهر القادری
مترجم: سید عبدالحسین رئیس السادات

منبع مقاله: القادری، دکتر محمد طاهر، (1390)، عقیده شفاعت، سید عبدالحسین رئیس السادات، تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی- معاونت فرهنگی، چاپ اول.