روزه در اديان و فرهنگ ها

 تاريخ روزه داري در مسيحيت به قبل از قرن 8 مي رسد. در انجيل آمده است كه حضرت مسيح پيروان خود را امر به روزه داري نموده است. نصارا در ماه رمضان روزه مي گرفتند اما چون اين ماه با فصل گرماي شديد تابستان مواجه مي شد، ماه رمضان را به ماههاي شمسي انتقال دادند تا ماه رمضان ثابت بماند.

نويسنده: محدثه ميري

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (سوره بقره / ١٨٣) اين آيه موضوع وجوب روزه را به مسلمانان خاطر نشان مي كند و بلافاصله مي فرمايد: اين حكم به شما منحصر نبوده، بلكه حكمي است كه در امتهاي پيشين نيز تشريع شده بود.
از ظاهر جمله كما كتب… بر مي آيد كه امتهاي نامبرده اهل ملت و دين بوده اند. در غير قرآن گرفتن روزه از اقوام بي دين نيز نقل شده، همچنان كه از يونانيان، هندي ها و… تا به امروز نقل شده كه هر يك براي خود روزه اي داشتند و دارند، بلكه مي توان گفت عبادت بودن و وسيله تقرب بودن روزه از اموري است كه فطرت آدمي به آن حكم مي كند.

روزه مسيحيان

تاريخ روزه داري در مسيحيت به قبل از قرن 8 مي رسد. در انجيل آمده است كه حضرت مسيح پيروان خود را امر به روزه داري نموده است. نصارا در ماه رمضان روزه مي گرفتند اما چون اين ماه با فصل گرماي شديد تابستان مواجه مي شد، ماه رمضان را به ماههاي شمسي انتقال دادند تا ماه رمضان ثابت بماند.
به مرور زمان و به ميل و سليقه كشيشان و اسقفها 10 روز ديگر نيز به اين روزه اضافه شد و در مجموع روزه اهل نصارا 50 روز شد. اما آنچه بيشتر در ميان پيروان مسيح مرسوم است اين است كه آنها به مدت چهل روز از اغذيه چرب و شيرين خودداري مي كنند و روز قبل از اين 40 روز را سه شنبه چاق گويند (ماردي گرايا) كه در آن روز هر چه بخواهند مي خورند و مي آشامند.
هر يك از شاخه هاي دين مسيحي نيز نوعي روزه مخصوص به خود دارند و اين يعني، هر كس مذهب را طبق هواي نفس خويش تغيير داده است.

روزه در كليساي يونان

هر هفته روزهاي شنبه تا چهارشنبه، چهل روز قبل از عيد فصح (صعود مسيح)، از عيد تثليث تا تولد سن پير از اول تا 16 ماه اوت روزه مي گيرند.

پروتستان ها

پروتستانها به استثناي (آنگليكانها) روزه واجب ندارند و فقط روزه مستحبي مي گيرند.

روزه يهوديان

در تورات نيز از روزه كيپور يا روزه اعظم كنيسه يهود به عنوان فريضه دائمي ياد شده است. اين روزه كه مهم ترين ومقدس ترين روزه يهوديان مي باشد، هر سال در 10 تژين (اول اكتبر) همراه با مراسمي كه از ساعت 5 بعد از ظهر روز دهم ايلول تا ساعت 7 بعد از ظهر روز بعد ادامه دارد (26 ساعت) انجام مي گيرد.

روزه عقيبيا

گروهي از يهوديان در روز پنجم ماه تژين و اين روز به پاس گراميداشت خاطره خاخام عقيبيا است كه او را به پرستش بت مجبور نمودند و او زير بار نرفت و آنقدر مقاومت كرد تا از گرسنگي درگذشت روزه مي گيرند.

روزه عذاب

در زمان داوود پيامبر، خداوند بر بني اسرائيل غضب نمود، ايشان را به مرگ و قحطي تهديد كرد كه يهوديان از ترس، آن روز را روزه مي گيرند.
روزه يهو يا قيم، تلما،محرم، استريا، روزه محاصره اورشليم و… نيز از جمله روزه هايي هستند كه طائفه يهود به خاطر يادآوري فجايعي كه بر قومشان رفته است و تقريباً به 25 روز در سال مي رسد و در تورات فعلي به عنوان روزه واجب مطرح نشده است مي گيرند.
البته نبايد از نظر دور داشت كه روزه فعلي يهوديان، از گزند تغييرات وتحريفات در امان نمانده است.

زرتشتيان

زرتشتيان به اين خاطر كه روزه، فرد را در نبرد عليه شر در عالم و عليه اهريمن ضعيف مي سازد آن را حرام مي دانند. در باور زرتشتيان تن جايگاه روان است، بنابراين بايد همواره نيازهاي آن را برآورده ساخت تا روان شاد و آرام باشد. البته با زياده روي در خوردن و آشاميدن نيز مخالفند چون معتقدند به جسم و روان آسيب مي رساند. زرتشتيان به جاي روزه گرفتن در هر ماه 30 روز خود، 4 روز ويژه دارند به نامهاي وهمن- ماه- گوش ورام كه از خوردن هر گونه غذاي گوشت دار پرهيز مي كنند.

روزه در ميان اديان زميني

– جايني
در جينيسم كه از اديان شرقي است و در سرزمين اصلي خود يعني هند به عنوان مذهب رياضت شناخته مي شود، روزه همراه با دعا و ديگر مراسم مذهبي، فرد را از عالم خاكي جدا مي كند و به او مدد مي رساند كه به حالت فراروي يا تصعيد برسد.
– صائبي ها
درست يك ماه روزه مي گرفتند كه اين روزه را به خاطر احترام به كره ماه بر خود واجب مي دانند.
– مانوي ها
در دين ماني روزه گرفتن و نماز خواندن براي خورشيد، ماه و منبع نور معمول بود و در هر ماه نصف روز روزه مي گرفتند. صومعه مانوي مركب از 5 تالار بوده كه يكي از اين تالارها به روزه و خطابه هاي مذهبي اختصاص داشت.
بودائي، برهمائي، توتم و بت پرستي نيز از جمله اديان زميني ديگري هستند كه رنگ مذهبي دارند و روزه جزو احكام واجب آنان به شمار مي رود و اغلب حدود يك ماه مي باشد.

روزه در ميان برخي ملل جهان

بشر از دير باز متوجه اثرات شگفت آور و معجزه آساي روزه بر روح و جسم خود شده بود حتي براساس برخي از تحقيقات انسان شناسان قبايل بدوي، قبل از شكار، پيش از خرمن و… روزه مي گرفتند و هدفشان از روزه داري، معمولاً آرام كردن يك يا چند خداي خشمگين، افزايش حاصلخيزي زمين و يا باردهي بيشتر محصول بود.
سرخ پوستان آمريكا روزه را به خاطر دفع آفت مي گرفتند، آشوري ها و بابلي ها براي توبه از گناهان خود، روماني ها به عنوان پرستش بت مزسس (سياره مشتري)، يوناني ها نيز به عنوان عبادت بت كشاورزي، ذيميز و هندي ها نيز براي به دست آوردن خشنودي خدايان خود روزه مي گرفتند و چنانكه مي دانيم در روزه سكوت نيز يد طولايي دارند.
مشهور است كه اصلاحگر معروف هند و قهرمان اصلاحات ارضي مسالمت جويانه اين كشور (وينوبا) به مدت 12 سال روزه سكوت گرفته است. در اروپا نيز بيمارستاني به نام روزه ساخته اند و داروي بيماران را گرسنگي و تشنگي مي دانند سپس مدتي كه او را در آن بيمارستان تحت مراقبت ويژه روزه قرار دادند با تشخيص پزشك مرخص مي شود.

و در نهايت

روزه اسلام كاملترين، عالي ترين ودست نخورده ترين روزه براي تربيت انسان است كه شيطان براي گمراهي اش قسم خورده.
روزه اسلام، روزه اي است براي رهايي از بند تعلقات خاكي و بال گشودن تا اوج ملكوت «مرغ باغ ملكوتم نيم از عالم خاك» روزه تزكيه نفس براي تحقق رستگاري است.
آنجا كه خدا در قرآن سوره والضحي مي فرمايد: قسم به آفتاب و تابش آن و به ماه كه پس از آفتاب برآيد و به روز هنگامي كه زمين را روشن سازد و به شب وقتي كه زمين را فراگيرد و قسم به آسمان و آن كس كه او را بنا كرد و به زمين و آنكه آن را بگسترد و به نفس و آنكه او را نيكو بيافريد و به او شر و خير او را الهام كرد.
«رستگار شد كسي كه نفس را پاك كرد»

منابع:

1- عطر رمضان/ محمود اكبري. قم: انتشارات پيام دبير، 1381. از صفحه 27 تا 30.
2- روزه و چشم/ محمدحسين داوري. – تهران عابدي 1380. از صفحه 12 تا 17.
3- روزه درمان بيماري هاي روح و جسم/ حسين موسوي راد لاهيجي- (قم) دفتر انتشارات اسلامي 1373-صفحات 21- 38- 74- 86- 130- 149 تا 157- 257- 260- 232 تا 234.
4- روزه از ديدگاه قرآن و عترت/ جعفر مير عظيمي. قم: مؤسسه انتشارات رسالت 1373. صفحه 20.
5- اديان زنده جهان/ رابرت ا. هيوم؛ ترجمه عبدالرحيم گواهي- تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي؛ 1382 صفحه 79
6- ترجمه كنفرانس دكتر اتوبوخنگر در كنگره پزشكي بغداد در پيرامون روزه حلبي به زبانهاي فارسي- عربي- آلماني و… صفحات 8 تا 14
7- پرتوي از قرآن/ محمود طالقاني. – (تهران): شركت سهامي انتشار، صفحه 61-62
8- ترجمه تفسيرالميزان/ محمد حسين طباطبائي؛ به قلم محمدتقي مصباح يزدي. – (قم) چاپخانه مهر قم از صفحه 3 تا 9
9- ترجمه تفسير الميزان/ محمدحسين طباطبائي: به قلم محمدباقر موسوي همداني- قم: دارالعلم،
10- ترجمه تفسيرالميزان/ محمد حسين طباطبائي: به قلم مصطفي شاكر- تهران: اسلام، 1379.
11- نقش روزه در سلامتي انسان/ گودرز نجفي- (تهران) انتشارات مفيد: 1373
صفحات 1 تا 14- 19-20-54
12- سيره ماه رمضان و روزه داران/مهدي احدي امير كلائي – قم 1377 صفحه 29
13- تفسير نمونه ج1/ ناصر مكارم شيرازي- تهران: دارالكتب الاسلاميه 1372

منبع: http://www.bashgah.net