داستان هایی از زندگی حضرت فاطمه(سلام الله علیها)

حفاظت از نگاه

مردی نابینا پس از اجازه گرفتن، وارد منزل علی(علیه السّلام) شد. پیامبر که مشاهده فرمود حضرت زهرا(سلام الله علیها) برخاست ، فرمود: دخترم! این مرد نابیناست.پاسخ داد: پدر! اگر او مرا نمی بیند، من او را می نگرم. اگر چه او نمی بیند، اما بوی زن را استشمام می کند. رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) پس از شنیدن سخنان دخترش فرمود: شهادت می دهم که تو پاره تن من هستی.1 همچنین در روایتی از حضرت صدیقه کبرا(سلام الله علیها) می خوانیم: «برای زنان بهترین چیز آن است که مردان را نبینند و مردان نیز آنان را نبینند».2

دانش حضرت زهرا (سلام الله علیها)

امام علی (علیه السّلام) می فرمایند: روزی یکی از زنان مدینه خدمت حضرت زهرا (سلام الله علیها) رسید و گفت: مادر پیری دارم که در مسائل نماز سؤالاتی دارد و مرا فرستاده است تا مسائل شرعی نماز را از شما بپرسم.حضرت زهرا (سلام الله علیها) فرمود: بپرس. آن گاه مسائل فراوانی مطرح کرد و پاسخ شنید. در ادامه پرسش ها، آن زن خجالت کشید و گفت: ای دختر رسول خدا! بیش از این نباید شما را به زحمت اندازم. حضرت فاطمه(سلام الله علیها) فرمود: باز هم بیا و آن چه سؤال داری بپرس.آیا اگر روزی کسی را اجیر نمایند که بار سنگینی را به بام ببرد و در مقابل، صد هزار دینار طلا مزد بگیرد، چنین کاری برای او دشوار است؟ آن زن گفت: خیر. حضرت زهرا(سلام الله علیها) ادامه داد: من هر مسئله ای را که پاسخ می دهم، بیش از فاصله بین زمین و عرش گوهر و لؤلؤ پاداش می گیرم.پس سزاوارتر است که بر من سنگین نیاید.3
زهرا که کسی نشد ز قــــدرش آگاه غیبی است که نیست سوی او کسی را راه
یک دختر و گنج های اسرار و علوم ***لا حـــــــول ولا قـــــــــوة الّا بــــــــــالله4

عبادت حضرت فاطمه (سلام الله علیها)

به فرموده پیامبر، ایمان به خدا، چنان در اعماق دل و باطن و روح فاطمه نفوذ کرده بود که برای عبادت خدا خود را از همه چیز فارغ می ساخت.زهرا در سایه شناسایی خدا به او ایمان داشت و به ارتباط با او عشق می ورزید.
او عبادت می کرد نه تنها برای آن که سببی برای رشد و تکامل خود طلب کند، بلکه برای آن که به مردم جامعه نیز مددی رساند و آنان را در امن و سلامت نگه دارد. امام حسن مجتبی(علیه السّلام) از دوران خردسالی اش یاد می کند و می فرماید: مادرم را هر شب در محراب عبادت و سرگرم دعا می دیدم که همواره مردمان را دعا می کرد.پرسیدم: مادر! چرا نخست ما را که فرزندان تو هستیم، دعا نمی کنی؟ پاسخ داد: فرزندم اول همسایه، بعد خانه.5

ساده زیستی و پرهیز از تجمل گرایی

رسم رسول اکرم(صلّی الله علیه و آله) براین بود که هر گاه به مسافرت می رفت و برمی گشت، نخست به خانه فاطمه زهرا(سلام الله علیها) می آمد و از او احوال پرسی می کرد و سپس به خانه خود می رفت. یک بار در بازگشت از مسافرت به در خانه فاطمه آمد، ولی وارد منزل نشد و بازگشت و به خانه خود رفت. فاطمه زهرا(سلام الله علیها) درفکر فرو رفت که علت چیست؟ در اندیشه خود دریافت که هر چه هست، مربوط به پرده خانه است. پرده را گرفت و همراه خود نزد پدرش آورد و آن را در حضور آن حضرت نهاد و عرض کرد:« این است تکه پارچه ای که میان من و شما فاصله انداخته است، به هر که می دهید، بدهید».6
فاطمه(سلام الله علیها) با این که جوان است، بر خلاف زنان دیگر، لذت را در ترک لذات دنیوی جست وجو می کند. حتی جامه ی عروسی، دستبند نقره، پرده خانه و… را در راه خدا می دهد. او می داند بهترین ثروت، غنای درون است و دستی گشاده. او به بهانه زیور، کانون خانه را از هم نمی پاشد و با دل بستگی به مادیات، زندگی را بر شوهر تلخ نمی سازد. خانه زهرا(سلام الله علیها) از زیور و ابزار خالی است، ولی از صفا، صداقت، خلوص، ایمان و عفت پر است. ظرف غذای روح زهرا و علی، مملو از عظمت و سرشار از صمیمیت و مهرورزی است.7

خدمت به افراد اجتماع

زندگی حضرت زهرا(سلام الله علیها) وقف مردم و اسلام است؛ به گونه ای که:
– در شب عروسی، جامه نو را به فقیر می دهد وبا جامه کهنه به خانه علی(علیه السّلام) می رود.
– افطار خود را چون همسر و فرزندانش، تا سه شب به مسکین و یتیم و اسیر می دهد.
– درآمد فدک را صرف فقیران می کند، در حالی که می داند در خانه اش ذخیره غذایی نیست.
– پرده در خانه را نزد پدر می فرستد تا پیراهنی برای درمانده ای شود.
– سهم غذای روزانه اش را گاه به گرسنه ای می دهد و خود گرسنه می ماند.
– شب تا صبح در حال عبادت و دعاست و برای مردم خیر و سعادت آرزو می کند.8

حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و شرکت در جنگ و جهاد

در جنگ خندق که مدینه در محاصره قرار داشت، هر کس به اندازه توان خود از جنگ پشتیبانی می کرد. حضرت زهرا(سلام الله علیها) نیز نان می پخت و بخشی از نیازمندی های مجاهدان سنگرنشین را تأمین می نمود. در یکی از روزها که برای فرزندان خویش نان تازه آماده کرده بود، نتوانست بدون پدر از آن استفاه کند. از این رو، نزد پدر رفت تا مشوق او برای نبرد باشد. فاطمه(سلام الله علیها) از یاری رسانی به پیامبر، حتی در صف اول نبرد نیز هراسی نداشت.
حضرت زهرا(سلام الله علیها) از نظر ارزشی، فلسفه جهاد را به گونه شایسته ای معرفی می کند و خود در پشت جبهه با پختن نان و کمک رساندن به پدر و همسر، در عمل نیز به جهاد می اندیشد و می فرماید: « امامت و رهبری ما عترت پیامبر، عامل ایمنی و نجات از تفرقه و جدایی است وجهاد در راه خدا، مایه عزت و جاودانگی اسلام است».9

حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و برخورد با زیر دست

حضرت فاطمه(سلام الله علیها) با همه بزرگواری و مقام و منزلتی که در پیشگاه خدا داشت، کار خانه را خود انجام می داد و تا مدت ها خدمتکار نداشت. روزی پیامبر، زنی را که در یکی از جنگ ها اسیر گرفته بود، نزد فاطمه(سلام الله علیها) آورد و دست او را در دست آن حضرت گذاشت و فرمود:« ای فاطمه! این زن در خدمت توست. او اهل نماز است.» این خدمتکار نامش «فضه» بود؛ دختر پادشاه هند.زنی زیبا، شیرین سخن، دانشمند و با معرفت. همیشه در حال خواندن قرآن بود و حتی گاه سؤال مردم را با آیه قرآن جواب می داد و در کربلا نیز با زینب کبرا(سلام الله علیها) همراه بود.
حضرت زهرا(سلام الله علیها) اگر چه دارای خدمتکاری دل سوز چون فضه شده بود، بر خود نمی پسندید همه کارها را به دوش او بگذارد و از این رو وظایف داخل خانه را تقسیم کرد. سلمان می گوید: فاطمه(سلام الله علیها) را دیدم که کنار آسیاب نشسته و مشغول آرد کردن جو است. عرض کردم: شما که خدمتکاری چون فضه دارید، چرا از او برای انجام این امور کمک نمی گیرید؟ فاطمه(سلام الله علیها) فرمود:« نوبت او دیروز بود؛ امروز نوبت من است».10

حیای حضرت فاطمه (سلام الله علیها)

روایت شده: فاطمه(سلام الله علیها) با اسماء بنت عُمیس فرمود: من ناپسند می دانم آن چه را با آن جنازه زنان را حمل می کنند که پارچه ای روی جنازه آن ها می اندازند و جسم ایشان از زیر پارچه پیداست.
اسماء گفت: آن زمان که در حبشه بودم، مردم آن جا برای حمل جنازه، چیزی را که پوشاننده بدن بود ساخته بودند، اگر می خواهی مثل آن را بسازم. فاطمه(سلام الله علیها) فرمود: آن را بساز.اسماء تختی طلبید و آن را به رو انداخت. سپس چند چوب از شاخه خرما طلبید و آن را بر پایه های آن تخت، استوار کرد و سپس پارچه ای روی آن کشید.11
نقل شده: حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، پس از وفات پیامبراعظم(صلّی الله علیه و آله)، هیچ گاه خندان دیده نشد، مگر زمانی که اسماء تابوتی برای حضرت ساخت، به طوری که حجم بدن در آن دیده نمی شد. در آن هنگام بود که حضرت تبسمی کردند و خوشحال شدند.12

پی نوشت ها:

1. فرهنگ سخنان حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، ص 61؛ به نقل از مناقب، ص 380.
2. شورای نویسندگان در راه حق، بانوی بانوان حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، انتشارات مؤسسه در راه حق، شهریور 1363، چ1، ص27.
3. محمد دشتی، فرهنگ سخنان حضرت زهرا(سلام الله علیها)؛ به نقل از بحارالانوار، ج2، ص 3.
4. عبدالرحیم موگهی، فاطمه زهرا(سلام الله علیها) یاس عصمت، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، پاییز 1372، ص 142.
5. فاطمه(سلام الله علیها)، برترین بانوی اسلام،صص 45و 46.
6. محمد محمدی اشتهاردی، حکایت های شنیدنی، انتشارات علامه، زمستان 1382، چ2، ص 46.
7. علی قائمی، فاطمه(سلام الله علیها)، برترین بانوی اسلام، انتشارات هجرت، چ3، صص 31، 32و 42.
8. همان، صص60و61.
9. محمد دشتی، فرهنگ سخنان حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، مؤسسه انتشارات مشهور، 1384، چ7، صص 57 و 58.
10. عذرا انصاری، جلوه های رفتاری حضرت زهرا(سلام الله علیها)، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، بهار1372، چ1، صص 15 و 16و98و 100.
11. نک: شیخ عباسی قمی، بیت الاحزان، ترجمه: محمد محمدی اشتهاردی،انتشارات ناصر، مهر1371، چ5، ص 236.
12. فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، یاس عصمت، ص 82؛ به نقل از: بحارالانوار، ج43، ص 189.

محمد کاظم بدرالدین