امامت علي (علیه السلام) در قرآن

 در بخش نخست پاسخ به اين سؤال ضمن تأكيد بر اينكه نام علي(ع) به صراحت در قرآن كريم نيامده است اما شأن نزول و تفاسير برخي از آيات، شأن و جايگاه و امامت بلافصل آن حضرت را بيان مي كند، به دو آيه شامل آيه ولايت (سوره مائده- 55) و آيه صادقين (توبه-119) اشاره كرديم. اينك در بخش پاياني دنباله مطالب را پي مي گيريم.

پرسش:
در قرآن كريم چه آياتي بر امامت حضرت علي(ع) و خلافت بلافصل بودن آن حضرت بعد از رسول خدا(ص) دلالت دارد؟
پاسخ:
در بخش نخست پاسخ به اين سؤال ضمن تأكيد بر اينكه نام علي(ع) به صراحت در قرآن كريم نيامده است اما شأن نزول و تفاسير برخي از آيات، شأن و جايگاه و امامت بلافصل آن حضرت را بيان مي كند، به دو آيه شامل آيه ولايت (سوره مائده- 55) و آيه صادقين (توبه-119) اشاره كرديم. اينك در بخش پاياني دنباله مطالب را پي مي گيريم.
آيه هدايت
خداوند متعال در سوره رعد آيه 7 مي فرمايد: «انما انت منذر و لكل قوم هاد» اي پيامبر! تو فقط بيم دهنده اي، و براي هر گروهي هدايت كننده اي است.
منظور از بيم دهنده در اين آيه شريفه، پيامبر اسلام حضرت محمد(ص) است و منظور از هدايت كننده علي(ع) است، و چندين نفر از دانشمندان اهل سنت نيز بر اين مطلب تصريح كرده اند، از جمله حاكم نيشابوري در كتاب مستدرك الصحيحين، تفسير طبري، ج13، ص108 و تفسير فخرراضي، ج5، ص271 و…
آيه اولي الامر
خداوند متعال درسوره نساء آيه 59 مي فرمايد: «يا ايهاالذين آمنوا اطيعوالله واطيعواالرسول و اولي الامر منكم» اي كساني كه ايمان آورده ايد اطاعت كنيد خدا را و اطاعت كنيد پيامبر(خدا) و پيشوايان (معصوم) خود را.
منظور از اولي الامر، حضرت علي(ع) و پيشوايان معصومي است كه از فرزندان امام علي(ع) هستند و اين مطلب را شماري از دانشمندان و مفسران اهل سنت، به روشني و صراحت بيان كرده اند.
آيه تبليغ
خداوند متعال درسوره مائده آيه 67 مي فرمايد: اي پيامبر آنچه از طرف پروردگارت برتو نازل شده است، به رسول كامل (به مردم) ابلاغ كن، و اگر چنين نكني، رسالت او را انجام نداده اي.
خداوند تو را از گزند مردم حفظ كند و خداوند گروه كافران را هدايت نمي كند.
بسياري از مفسرين تصريح نموده اند كه آيه تبليغ در روز غدير، هنگامي كه پيامبراسلام(ص) از حجت الوداع (آخرين حج پيامبر(ص) ) برمي گشتند، در مكاني كه غديرخم نام داشت، نازل شد، و پيامبر گرامي(ص) ولايت علي(ع) را بيان فرمود و دست علي(ع) را گرفت و فرمود: هركس من مولا و سرپرست او هستم، پس از اين علي مولا و سرپرست اوست، بار خدايا هركس علي را دوست مي دارد، او را دوست بدار و هركس با او دشمني كند دشمن بدار. (روح المعاني، ج4، ص 282)
آيه اكمال
منظور از آيه اكمال همان سخن خداوند متعال در سوره مائده آيه 3 است كه مي فرمايد: «اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتي و رضيت لكم الاسلام دينا» امروز دين شما را برايتان كامل كردم. و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آيين (جاودان) بر شما پسنديدم. بعداز آنكه رسول خدا(ص) در روز هجدهم ذي الحجه سال دهم هجري در سرزمين غديرخم علي(ع) را به عنوان جانشين خود و پيشوا و امام امت منصوب نمود، آيه شريفه (اكمال) نازل شد. مرحوم علامه اميني دركتاب الغدير، ج1، ص230 به غالب منابع اهل تسنن كه به اين حادثه تاريخي مهم پرداخته اند اشاره كرده است.