در نظام ربوى، سعادت و محبت و امنیت نیست، در عوض تكاثر و انتقام هست. اغنیا و اموالشان مورد نفرین و نالهى فقرایند. كینه و توطئه سرقت هر لحظه رباخواران را تهدید مىكند.
اشخاص رباخوار هم ضامن مالى هستند كه به ربا گرفته اند و هم زندگى و لقمهشان را حرام كردهاند و البته عبادتشان را باطل و حرص و طمع را نیز بر خود حاكم كردهاند.
ربا به معنى زیادى گرفتن در وام یا معامله است. پولى را شخصى وام مىدهد و بیشترش را مىگیرد، جنسى را مىدهد و از همان جنس، مقدار بیشترى دریافت مىكند.
در حدیثى مىخوانیم: «لو كان الرّبا حلالًا لترك النّاس التّجارات» (بحارالانوار ج 100، ص 119) اگر ربا حلال باشد، مردم كسب و كار را رها مىكنند.
امام رضا علیه السلام فرمودند: اگر ربا شایع شود، راه وام و قرض الحسنه دادن بسته مىشود. (الحیاة، ج 4، ص 334)
گرفتن پول اضافه بدون انجام كار مفید یا مشاركت در تولید، نوعى ظلم و سبب پیدایش دشمنى و قساوت مىشود.
گاهى بدهىهاى تصاعدى ربا دهنده، او را ورشكسته و مجبور به قبول انواع ذلّتها و اسارتها مىكند.
ربا در همه ادیان حرام است در سورهى نساء، آیه 161 مىخوانیم: «و اخذهم الرّبا و قد نهوا عنه» یهودیان با اینكه از ربا نهى شده بودن، باز ربا مىگرفتند. تهدیدهایى كه در قرآن براى ربا گرفتن و پذیرش حاكمیت طاغوت آمده حتى براى قتل و ظلم و شرابخوارى و زنا نیامده است.
انفاق، دادن بلاعوض است و ربا، گرفتن بلاعوض.
انفاق، محبّتآور و ربا كینهآور است.
معمولًا از مردن انفاق كننده مردم عزادار مىشوند و از مرگ رباخوار مردم شادند.
مزد حلال در قبال كارى است كه انجام مىشود، رباخوار كه كارى انجام نمىدهد. بنابراین اگر رباخوار بخواهد توبه كند، باید اموال را به صاحبانش برگرداند؛ زیرا او مالك آن پول و درآمد نیست
در قرآن هیچ گناهى به غیر از ربا، اعلام جنگ با خدا شمرده نشده است. (بقره، 279)
خداوند قول داده كه ربا را محو كند؛ ولى انفاق و صدقات را افزایش دهد: «یمحق اللّه الرّبا و یربى الصّدقات» (بقره، 276) كلمه «محق» به معناى نقصان تدریجى است. «مُحاق» به ماه گفته مىشود كه در شبهاى آخر، آن چنان نورش كم مىشود كه دیده نمىشود. مراد از «یمحق اللّه الرّبا» آن است كه خداوند بركت و آثار خوبى كه باید مال داشته باشد، از رباخوار مىگیرد.
امام باقر علیه السلام فرمودند: خبیثترین درآمدها، رباخوارى است. (كافى، ج 5، ص 147)
همچنین در روایت آمده است: رباخوار در قیامت همچون دیوانگان محشور مىشود. (تفسیر درالمنثور، ج 2، ص 102)
و نیز حضرت على علیه السلام فرمودند: رباخوار را باید توبه دهند، همچنان كه افراد را از شرك توبه مىدهند.
در نظام ربوى، سعادت و محبت و امنیت نیست، در عوض تكاثر و انتقام هست. اغنیا و اموالشان مورد نفرین و نالهى فقرایند. كینه و توطئه سرقت هر لحظه رباخواران را تهدید مىكند.
اشخاص رباخوار هم ضامن مالى هستند كه به ربا گرفته اندو هم زندگى و لقمهشان را حرام كردهاند و البته عبادتشان را باطل و حرص و طمع را نیز بر خود حاكم كردهاند.
آنها در محاسبات خود تنها، به ذخیرهى دنیوى مىنگرند؛ اما اشخاص مۆمن و كسانى كه اهل نماز و زكاتند، توجه به ذخیرهى اخروى دارند. «اقاموا الصّلاة و آتوا الزكاة لهم أجرهم عند ربّهم» (بقره، 277)
كلمهى «عند ربّهم» نشانهى مقام و پاداش ماندگار است چون؛ خدا ثابت است، چیزهایى هم كه مربوط به خدا و رنگ الهى داشته باشند، ماندگار است.
خوشىها و مقامهاى دنیوى گذراست و به قول قرآن: «فهل ترى لهم من باقیة» (حاقه، 8)
آیا براى آنان بقایى مىبینى؟ این منازل و باغها رفتنى است، اما آنچه نزد خداست ماندنى است. «انّ المتّقین فى جنّات و نهر. فى مقعد صدق عند ملیك مقتدر» (قمر، 55 و 54) یكبار دیگر بین باغها و آبادانى هایى كه رها كردند و رفتند با این بوستانها و چشمه سارانى كه نزد خداى قادر متعال پایدارند، مقایسه كنید.
مزد حلال در قبال كارى است كه انجام مىشود، رباخوار كه كارى انجام نمىدهد. بنابراین اگر رباخوار بخواهد توبه كند، باید اموال را به صاحبانش برگرداند؛ زیرا او مالك آن پول و درآمد نیست.
امام رضا علیه السلام فرمودند: اگر ربا شایع شود، راه وام و قرض الحسنه دادن بسته مىشود
بعد از این توضیحات در مورد ربا این نوشتار را با طرح یک مسئله و یک پرسش و پاسخ پی می گیریم:
رساله آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله):
مسأله 1767ـ هرگاه یكى از آن دو جنس، معیوب و دیگرى سالم، یا یكى مرغوب و دیگرى نامرغوب باشد، یا به خاطر جهات دیگر تفاوت قیمت داشته باشد، مثل این كه ده كیلو گندم مرغوب یا سالم را بدهد، و پانزده كیلو نامرغوب یا ناسالم را بگیرد آن هم ربا و حرام است; بنابراین، اگر طلاى ساخته را بدهد و بیشتر از آن طلاى نساخته بگیرد، یا مس ساخته را بدهد و بیشتر از آن مسهاى شكسته را بگیرد، یا برنج درجه یك بدهد و بیشتر از آن درجه دو و سه بگیرد همه ربا و حرام است و همچنین اگر اضافه اى از غیر جنس آن بگیرد مثل این كه ده كیلو گندم مرغوب را بدهد و ده كیلو گندم نامرغوب به اضافه ده تومان پول بگیرد آن هم ربا و حرام است، بلكه اگر چیزى زیادتر نگیرد ولى شرط كند خریدار كارى براى او انجام دهد آن نیز ربا و حرام است.
آیةالله خامنه ای(دام ظله):
سوال: رباى قرضى چیست؟ آیا درصدى که سپردهگذاران به عنوان سود از بانکها دریافت مىکنند، ربا محسوب مىشود؟
جواب: رباى قرضى آن مقدار اضافه بر مبلغ قرض است که قرض گیرنده به خاطر قرضى که مىگیرد به قرض دهنده مىدهد و امّا سود حاصل از کارکرد پولى که به عنوان سپرده به بانک داده شده تا به وکالت از طرف صاحب آن در یکى از عقود صحیح شرعى بکار گرفته شود، ربا نیست و اشکال ندارد.
منابع:
کتاب پرسش و پاسخهای قرآنی ج 2 ـ محسن قرائتی
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله خامنه ای و آیة الله مکارم شیرازی(دام ظلهم)
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.