موسیقی و غنا

سؤال 1: لطفاً پیرامون موسیقی, غنا و راه شناخت آن توضیح بدهید؟
جواب: در پاسخ به این سؤال، ابتدا به تعریف غنا و موسیقی و سپس به حكم آن از نظر شرعی می پردازیم. غنا آوازی است كه در آن صدا را در گلو می گردانند كه به زبان عرفی چهچهه می گویند و طرب انگیز و مناسب مجالس لهو و لعب هم می باشد. (جامع المسائل آیت الله فاضل, ج1, ص252)

موسیقی: صداهایی است كه توسط آلات خاصی ایجاد می شود كه اگر مطرب و مناسب مجالس لهو باشد حرام است و نیز استفاده از آلات مخصوص موسیقی حرام, جایز نیست. پس ملاك, تند و كند بودن آهنگ یا داخلی و خارجی بودن و پخش از صدا و سیما یا مجوز وزارت ارشاد نیست. بلكه ملاك حرمت مطرب بودن و مناسب مجالس لهو و لعب بودن است كه اگر در عرف متدینین آهنگی را مطرب تشخیص دهند نواختن و گوش دادن به آن حرام است هر چند برای فرد خاصی اثر نداشته باشد. خداوند متعال همه را از شرور و فتن آخرالزمان محفوظ دارد. (ر.ك جامع المسائل آیت الله فاضل, ج1, ص254 و 255 ـ اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری چاپ وزیری, ص411 و 412)
سؤال 2: خواندن با آواز اشعار حماسی در جنگ, مراثی در عزا و غزل در اعیاد و جشن ها به زبان عربی یا فارسی و … از نظر شرع مقدس چه حكمی دارد؟
جواب: اگر به نحو غنا خوانده نشود و همراه آلات موسیقی نباشد اشكالی ندارد. (ر.ك استفتائات امام (ره), ج3, ص603, س107)
سؤال 3: آیا شنیدن نوارها و دیدن فیلمهایی كه مجوز اداره ارشاد ندارد تنها به علت اینكه مجوز ندارد حرام است؟
جواب: گوش دادن به موسیقی مطرب و دیدن فیلمهایی كه شخص را در معرض فساد اخلاق و عقیده قرار می دهد و موجب تحریك شهوات می گردد حرام است چه مجوز ارشاد داشته باشد یا نداشته باشد. (ر.ك استفتائات امام (ره), ج3, ص605, س115)
سؤال 4: در تشخیص موسیقی و صوت حلال و حرام ملاك مطرب بودن ذكر شده, حال به صورت دقیق بیان بفرمایید كه منظور از مطرب بودن چیست؟ آیا ترانه ای كه برای شخصی اثر منفی نداشته باشد جایز است؟
جواب: موسیقی لهوی آن است كه به سبب ویژگی هایی كه دارد انسان را از خداوند متعال و فضایل اخلاقی دور نموده و به سمت بی بند و باری و گناه سوق می دهد و معنی مطرب این است كه حالت غیر عادی از نظر وجد و نشاط به وجود آورد و مرجع تشخیص موضوع عرف است. تأثیر بر روی شخصی خاص ملاك نیست بلكه اگر نوع مردم آن را لهوی و مطرب بدانند هر چند بر روی فرد خاصی اثر نداشته باشد باز هم استماع و گوش دادن به آن حرام است. (برگرفته از اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری چاپ وزیری, س1130 و 1155)
سؤال 5: خرید و فروش نوار و فیلم كه از وزارت ارشاد ایران مجوز دارند ولی مورد دارد چه حكمی دارد؟ (مقلد آیت الله گلپایگانی)
جواب: اگر مشتمل بر موسیقی مطرب و یا غنا باشد خرید و فروش آن جایز نیست و مجوز وزارت ارشاد موجب حلیت حرام نمی شود. (اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری چاپ وزیری, ص434, س1208)
سؤال 6: آیا گیتار جزء آلات موسیقی مطرب است؟ و آیا آموزش آن اشكالی دارد؟ (مقلد مقام معظم رهبری)
جواب: بلی آموزش موسیقی مناسب مجالس لهو حرام است و اگر گیتار جزء آلات مخصوصه موسیقی لهوی باشد و یا برای استفاده در موسیقی لهوی خریداری می شود معامله آن باطل است. (ر.ك ترجمه استفتائات مقام معظم رهبری چاپ وزیری, س1163 و 1150)
سؤال 7: نوارهایی كه باعث شادی معمولی انسان می شود چه حكمی دارد؟
جواب: گوش دادن به موسیقی مطرب و مناسب مجالس لهو حرام است و مطرب آن است كه انسان را از حالت طبیعی خار, جكرده به شادی یا غم غیر ارادی وادار سازد. (برگرفته از ترجمه اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری چاپ وزیری, س1132)
سؤال 8: نظر حضرت آیت الله خامنه ای در مورد گوش دادن به صدای زن اجنبی در حالی كه موسیقی غیر لهوی بخواند چیست؟
جواب: اگر صدای زن به صورت غنا نباشد و گوش دادن به صدای او هم به قصد لذت و ریبه نباشد و مفسده ای هم بر آن مترتب نگردد اشكال ندارد. (اجوبه الاستفتائات, ج2, ص25 ـ ترجمه استفتائات مقام معظم رهبری چاپ وزیری, س1146)
سؤال 9: آیا گوش كردن به نوار ترانه به طوری كه در جسم و روح و فكر انسان تأثیر نداشته باشد چه حكمی دارد؟
جواب: گوش كردن به موسیقی مطرب و مهی, جو مناسب مجالس لهو حرام است اگر چه در شخص خاصی هم اثر فوری نداشته باشد. لازم به تذكر است كه گناه هر چند كوچك باشد تأثیر خود را بر روی جسم و روح آنان می گذارد و موجب سیاهی در قلب می شود, همان گونه كه امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرمایند قلب انسان مانند آینه ای است كه گناه مانند نقطه سیاهی بر روی آن ظاهر می شود و به تدری, جبا افزایش گناه همه دل سیاه می شود بنابر این نباید منتظر اثر فوری در همه گناهان بود این آثار تدریجاً موجب دور شدن از معنویت و سلب توفیق نسبت به كارهای نیك می گردد. خداوند همه ما را در ترك گناه موفق فرماید. (حكم شرعی برگرفته از ترجمه استفتائات مقام معظم رهبری چاپ وزیری, س1155)
سؤال 10: استفاده از موسیقی محلی اقوام خاص همراه با رقص محلی كه به صورت سنت درآمده است در مجالس عروسی جایز است؟
جواب: اگر موسیقی لهوی باشد و به همراه آن رقص و پایكوبی باشد حرام است و فرقی بین سنتی و جدید نمی كند و عرف محل مجوز شرعی ارتكاب این چنین اعمالی نمی شود. (ترجمه اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری چاپ وزیری, س1167 و 1180)
سؤال 11: نماز خواندن در اطاقی كه در آن صدای لهو و لعب طنین انداز است چه صورت دارد؟
جواب: نماز صحیح است اگر چه كار حرامی صورت گرفته است. (استفتائات امام (ره), ج3, ص606)