میزان سنجش اعمال در قیامت چیست؟

بعضی گفته اند در روز قیامت ترازویی نصب می شود که دارای دو کفه است: یکی مخصوص اعمال خیر و دیگری مخصوص اعمال شر می باشد.1
درقرآن آمده است:« والوزن یومئذ الحق» درروایات فراوانی میزان اعمال امیرالمؤمنین ودیگر ائمه علیه السلام معرفی شده ودربرخی روایات میزان، عدل دانسته شده است.2

درروایتی آمده است که خداوند میزان را به داوود نشان داد وهر کفه آن به اندازه فاصله بین مشرق ومغرب بود. حال کدامیک از دیدگاههای فوق را می توان پذیرفت؟ پاسخ آن است که میزان یعنی وسیله سنجش. بدیهی است که میزان سنجش هرچیزی برحسب خود آن می باشد؛ مثلا پارچه با متر، شیربا لیتر و…. و نمی توان هیچ یک از اینها را با میزان دیگری سنجید. دراین صورت عمل نیز با میزان سنجشی ازجنس خود سنجیده می شود؛ یعنی با اعمال انسانهای دیگر؛ واز طرفی میزان ومعیار سنجش باید سالم وبی عیب ودقیق باشد وچنین اعمال تنها برای معصومین متصور است.
امام صادق (ع) درپاسخ شخصی که از مفهوم« موازین» درآیه 47 سوره پرسید فرمود:« هم الانبیاء والاوصیاء علیه السلام 3»
دریکی اززیارتهای امیرالمؤمنین (ع) می خوانیم:« السلام علی میزان الاعمال 4» اما درمورد روایاتی که میزان را عدل معرفی می کند نیز باید توجه کرد که اعمال ورفتار ائمه دقیقا منطبق برعدل است. بنابراین میزان اعمال عدل است. چنانکه قرآن نیز اصطلاح « موازین القسط» را درآیه 47 انبیا به کار برده است.
ازطرفی نظام آفرینش وقوام خلقت درزمین وآسمانها عدل است. از پیامبر نقل شده است:« بالعدل قامت السماوات والارض5» پس میزان اعمال که عدل باشد، زمین وآسمانها را پر کرده وبه آنها قوام بخشیده است وتجلی این میزان ومظهر عدل الهی، پیامبران واوصیاء آنها می باشند. در روایات نمونه هایی ازآنچه که باعث ارزشمندی وسنگینی میزان اعمال می شود اینگونه آمده است:« شهادتین6» « صلوات برمحمد وآل محمد7» « بعضی اذکار همچون الحمدالله و سبحان الله و الله اکبر و لا اله الا الله 8» «حسن خلق9 »
درقرآن آمده است:« والوزن یومئذ الحق» درروایات فراوانی میزان اعمال امیرالمؤمنین ودیگر ائمه علیه السلام معرفی شده ودربرخی روایات میزان، عدل دانسته شده است.11
درروایتی آمده است که خداوند میزان را به داوود نشان داد وهر کفه آن به اندازه فاصله بین مشرق ومغرب بود. حال کدامیک از دیدگاههای فوق را می توان پذیرفت؟ پاسخ آن است که میزان یعنی وسیله سنجش. بدیهی است که میزان سنجش هرچیزی برحسب خود آن می باشد؛ مثلا پارچه با متر، شیربا لیتر و…. و نمی توان هیچ یک از اینها را با میزان دیگری سنجید. دراین صورت عمل نیز با میزان سنجشی ازجنس خود سنجیده می شود؛ یعنی با اعمال انسانهای دیگر؛ واز طرفی میزان ومعیار سنجش باید سالم وبی عیب ودقیق باشد وچنین اعمال تنها برای معصومین متصور است.
امام صادق (ع) درپاسخ شخصی که از مفهوم« موازین» درآیه 47 سوره پرسید فرمود:« هم الانبیاء والاوصیاء علیه السلام 12»
دریکی اززیارتهای امیرالمؤمنین (ع) می خوانیم:« السلام علی میزان الاعمال 13» اما درمورد روایاتی که میزان را عدل معرفی می کند نیز باید توجه کرد که اعمال ورفتار ائمه دقیقا منطبق برعدل است. بنابراین میزان اعمال عدل است. چنانکه قرآن نیز اصطلاح « موازین القسط» را درآیه 47 انبیا به کار برده است.
ازطرفی نظام آفرینش وقوام خلقت درزمین وآسمانها عدل است. از پیامبر نقل شده است:« بالعدل قامت السماوات والارض14» پس میزان اعمال که عدل باشد، زمین وآسمانها را پر کرده وبه آنها قوام بخشیده است وتجلی این میزان ومظهر عدل الهی، پیامبران واوصیاء آنها می باشند. در روایات نمونه هایی ازآنچه که باعث ارزشمندی وسنگینی میزان اعمال می شود اینگونه آمده است:« شهادتین15» « صلوات برمحمد وآل محمد16» « بعضی اذکار همچون الحمدالله و سبحان الله و الله اکبر و لا اله الا الله 17» «حسن خلق18 »

پی نوشتها :

1- کشف المراد ص 425
2- تفسیر نورالثقلین ج 2 ص 5
3- اصول کافی ج 1 ص 419
4- مفاتیح الجنان زیارت اول از زیارت مطلقه امیرالمؤمنین (ع)
5- تفسیر صافی: ذیل آیه 7 الرحمن
6- نورالثقلین ج 5 ص 659 ح 8
7- اصول کافی ج 2 ص 494
8- همان ص 547 ح 5
9- سنن ترمذی ج 4 ص 363 ح 2003
10- کشف المراد ص 425
11- تفسیر نورالثقلین ج 2 ص 5
12- اصول کافی ج 1 ص 419
13- مفاتیح الجنان زیارت اول از زیارت مطلقه امیرالمؤمنین (ع)
14- تفسیر صافی: ذیل آیه 7 الرحمن
15- نورالثقلین ج 5 ص 659 ح 8
16- اصول کافی ج 2 ص 494
17- همان ص 547 ح 5
18- سنن ترمذی ج 4 ص 363 ح 2003

منبع:

کتاب پاسخ به پرسشها و شبهات: مجموعه پرسشها و پاسخها از محضر استاد رضا محمدی در رادیو معارف، تهیه کننده: پژوهشکده تحقیقات اسلامی، قم: زمزمه هدایت، 1385